top of page

Inne zaburzenia odżywiania

Anoreksja, bulimia czy kompulsywne objadanie się - poza tymi podstawowymi zaburzeniami odżywiania, o których słyszymy najczęściej, występuje wiele innych, mniej znanych sklasyfikowanych zaburzeń oraz takich które nie zostały jeszcze ujęte w żadnej klasyfikacji. Poniżej przedstawiona została krótka lista tych mniej "klasycznych", z krótkim opisem każdego problemu. 

ORTOREKSJA

Patologiczna obsesja na punkcie spożywania zdrowej żywności. Charakteryzuje się przesadnym dbaniem o jakość pożywienia, obsesją na punkcie poprawnego przygotowania i przechowywania żywności, ograniczanie rodzajów spożywanych pokarmów, obsesyjne sprawdzanie etykiet i list składników, dokładne przestrzeganie godzin, ilości i treści spożywanych posiłków. Dla osób z ortoreksją ważne jest też przede wszystkim zachowanie dobrego stanu zdrowia - wierzą, że to co robią uchroni ich przed chorobami i wzmocni organizm. Często jednak, na skutek znacznych restrykcji, dzieje się zupełnie na odwrót i organizm jest narażony na znaczne osłabienie przez niedobory składników pokarmowych. Następnymi konsekwencjami może być pogorszenie samopoczucia i poczucie odizolowania, a także stany depresyjne. Podłoże ortoreksji często leży w kompleksach i staraniu zachowania dobrej sylwetki. Lekarze doszukują się przyczyn w zachwianiach emocjonalnych - niska samoocena, poczucie samotności, brak bliskości powodują że osoba z ortoreksją chce przenieść swoją uwagę z problemów z otoczenia na sposób odżywiania. Jak większość zaburzeń, związana jest z lękiem.

ZABURZENIA PRZEŻUWANIA (regurgitacje)

Zaburzenia, inaczej zespół przeżuwania (rumination syndrome - RS) charakteryzuje się powtarzającym się podnoszenie wcześniej połkniętego jedzenia z powrotem do ust i ponowne go przeżuwanie, a następnie wypluwanie. Może być też tak, że dana osoba przeżuwa dopiero przyjęte jedzenie i od razu je wypluwa (by mieć walory smakowe, ale nie jeść) . Nie wynika to jednak z np. zwężonego przełyku

PICA
(łaknienie spaczone)

Pica, czyli łaknienie spaczone jest jednym z rzadszych zaburzeń odżywiania. Mówiąc prosto, polega na spożywaniu substancji nie nadających się do spożycia, niejadalnych. Może to być papier, drewno, lód, kurz, surowy ryż lub skrobia, włosy, ziemia, farba czy nawet kał. Przyczynami tego zaburzenia mogą być  niedobory żelaza, cynku bądź innych składników odżywczych. Do powstania tego może prowadzić też restrykcyjna dieta i niedożywienie - w tych przypadkach rzeczy niejadalne mogą zapewnić choremu uczucie pełności. Pica może też wystąpić gdy osoba zmaga się z problemami psychicznymi typu schizofrenia i zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, wówczas jest dla osoby chorej sposobem na radzenie sobie z problemem. Zaburzenie to diagnozowane jest najczęściej u małych dzieci, kobiet w ciąży i osób z niepełnosprawnością umysłową.

DYSMORFIA MIĘŚNIOWA (bigoreksja)

Dysmorfia mięśniowa definiowana jest jako zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, określane jako tak zwana "odwrotna anoreksja", ponieważ związana jest z chęcią przyrostu masy ciała (z naciskiem na tkankę mięśniową), a nie jej spadkiem. Osoba chora ma zaburzony obraz postrzegania swojego ciała - Dla bigoreksji charakterystyczne jest przekonanie o tym, że ciało chorego jest niewystarczająco szczupłe i umięśnione, spędzanie godzin na siłowni, przesadna dbałość o dietę. Często obserwuje się poświęcanie życia zawodowego i prywatnego, by nie zaburzyć harmonogramu treningów i i diety. Dysmorfii mięśniowej doświadczają w szczególności młodzi mężczyźni, a poważną grupę wysokiego ryzyka stanowią kulturyści.

DIABULIMIA

Diabulimia jest zaburzeniem występującym u osób chorujących na cukrzycę typu 1. Opiera się na świadomym zmniejszaniu, a nawet całkowitym pomijaniu dawek insuliny w celu redukcji masy ciała. Konsekwencje, wynikające z nieprawidłowego przyjmowania leku i zatrzymania leczenia cukrzycy, nie mają wówczas dla chorego znaczenia. Chorobę można rozpoznać poprzez nagły spadek masy ciała, nadmierne zainteresowanie sylwetką, złe samopoczucie, nieprawidłowe wyniki badań krwi (wysokie stężenie glukozy i hemoglobiny glikowanej). Nieleczona, niesie za sobą poważne konsekwencje i zagraża życiu. Co istotne, określenie diabulimia zostało stworzone przez media. Samo w sobie nie występuje w klasyfikacjach, aczkolwiek zachowania dla niego charakterystyczne zostały ujęte jako cechy przemawiające do diagnozy anoreksji. 

ZESPÓŁ JEDZENIA NOCNEGO

Zespół nocnego jedzenia to zaburzenie z pogranicza zaburzeń odżywiania i zaburzeń snu. Często spotykane jest u osób odchudzających się, otyłych, chorujących na bulimię, depresję czy cierpiących na bezsenność lub też inne zaburzenia snu. Zaburzenie to charakteryzuje się zwiększoną ilością  jedzenia wieczorem lub/i w nocy - co najmniej 25% przyjmowanego pożywienia spożywa się po ostatnim, wieczornym posiłku. Dodatkowo nad ranem chory nie ma apetytu - często pomija śniadania, między ostatnim posiłkiem a snem (lub w środku nocy) pojawia się silny przymus jedzenia. U osoby dotkniętej tym problemem występuje też znaczne obniżenie nastroju. 

PREGOREKSJA

Pregoreksja, jest rodzajem zaburzenia z pogranicza anoreksji, które tyczy się kobiet w ciąży - inaczej nazywana jest anoreksją ciążową.  Cechuje się przesadną redukcją kalorii w diecie i intensywnymi ćwiczeniami, by kontrolować masę ciała i nie przytyć w ciąży. W środowisku naukowym, klasyfikowana jest jako standardowa anoreksja, która wystąpiła po raz pierwszy się w trakcie ciąży. W grupie ryzyka znajdują się kobiety, które już wcześniej chorowały na anoreksję, stosowały diety odchudzające, a podczas ciąży okazywały niezadowolone ze swojego ciała. Zaburzenie to niesie za sobą bardzo poważne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dziecka, np. anemia, osteoporoza czy nadciśnienie tętnicze matki, przedwczesny poród, poronienie, depresja poporodowa, niska masa urodzeniowa dziecka, narażenie dziecka na wady rozwojowe (zaburzenia układu funkcji poznawczych i układu nerwowego)

ALKOREKSJA (drunkoreksja)

Alkoreksja, podobnie jak wyżej, jest zaburzeniem z pogranicza anoreksji, nie uznawanym w oficjalnych klasyfikacjach. Często choroba ta łączy się z alkoholizmem. Charakterysytyczne jest tutaj ograniczanie przyjmowanego pożywienia i/lub zwiększenie aktywności fizycznej, na rzecz zwiększonej ilości spożywanego alkoholu bez obawy o przybranie na wadze. 

INNE NIEOKREŚLONE ZABURZENIA ODŻYWIANIA

Nie wszystkiemu tak łatwo jest przypisać jakąś "etykietkę". Może być również tak, że objawy chorego nie spełniają wszystkich kryteriów diagnostycznych dla danej jednostki chorobowej - wówczas opiszemy je jako inne nieokreślone zaburzenia odżywiania. Jest to po prostu grupa zaburzeń określająca wszystkie inne, mniej specyficzne problemy związane z niezdrową relacją z jedzeniem.

bottom of page